O własności urządzeń przesyłowych przesądzi to, kto poniósł koszty ich budowy – zakłada nowelizacja Kodeksu cywilnego, który we wtorek przyjął rząd.

Projekt zmian w prawie przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości doprecyzowuje przepisy Kodeksu cywilnego, w ten sposób, iż o własności urządzeń przesyłowych przesądzi to, kto poniósł koszty ich budowy. Takie koszty mogą być poniesione przez przedsiębiorcę (np. zakład wodociągowo-kanalizacyjny), właściciela nieruchomości lub inną osobę.

Nowelizacja dotyczy urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazów, energii elektrycznej, urządzenń infrastruktury telekomunikacyjnej, a także urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego, tras tramwajowych, transportu linowego, linii trolejbusowych oraz inne.

Obowiązujące dotychczas przepisy wskazują jedynie, iż nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. W przypadku, gdy właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Odpowiednie uprawnienie przysługuje właścicielowi wobec przedsiębiorstwa: właściciel nieruchomości może żądać od przedsiębiorcy odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Teraz o wszystkim ma decydować fakt kto poniósł koszty budowy przyłącza.

Nowelizacja Kodeksu cywilnego przewiduje także odrębną regulację w odniesieniu do budynków i budowli, które służą wyłącznie do korzystania z urządzeń przesyłowych. Ustalono, że obiekty te, jeżeli zostaną wzniesione przez przedsiębiorcę na nieruchomości obciążonej służebnością przesyłu, będą jego własnością. Natomiast jeżeli zostaną wzniesione przez właściciela nieruchomości lub inną osobę, właściciel nieruchomości może żądać, aby przedsiębiorca nabył ich własność za wynagrodzeniem (inna osoba może natomiast żądać zwrotu nakładów od właściciela nieruchomości).

Nowe przepisy wprowadzą także rozwiązanie dotyczące nabycia służebności w drodze zasiedzenia. Przed wprowadzeniem do systemu prawa instytucji służebności przesyłu, tj. przed 3 sierpnia 2008 r., nie było możliwe nabycie jej w drodze zasiedzenia. Przedsiębiorcy korzystali z cudzych nieruchomości w takim zakresie, jaki obecnie odpowiada treści służebności przesyłu. Dlatego w projekcie przyjęto, że możliwe będzie doliczenie do czasu zasiedzenia służebności przesyłu okresu posiadania służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, nieprzekraczającego połowy czasu posiadania, który jest niezbędny do nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie. A więc w zależności od dobrej lub złej wiary posiadacza służebności – okres ten wynosić będzie 10 lub 15 lat. Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości zapobiegnie to sytuacji uzyskania służebności przesyłu wskutek zasiedzenia już z chwilą wejścia w życie projektowanych zmian. Ponadto takie rozwiązanie zapobiegnie retroaktywnemu działaniu ustawy nowej.

Nowością będzie też zapis, iż ustanowienie służebności przesyłu powinno następować nie tylko z uwzględnieniem interesu społeczno-gospodarczego, ale i interesu właściciela nieruchomości. - Chodzi o to, by służebność stanowiła jak najmniejsze obciążenie gruntów, na których są lub mają być zainstalowane urządzenia przesyłowe - argumentuje Ministerstwo.

Nowe uregulowania mają dotyczyć trzech następujących sytuacji:
- jeśli koszty budowy urządzeń przesyłowych poniósł przedsiębiorca, to będą one jego własnością, także po trwałym połączeniu ich z cudzą nieruchomością, a przed przyłączeniem do własnej sieci.
- gdy koszty budowy urządzeń przesyłowych poniósł właściciel nieruchomości (z którą trwale je połączono), to jeżeli przedsiębiorca przyłączył je do własnej sieci, może on żądać od przedsiębiorcy nabycia do nich praw własności (chyba, że na podstawie umowy strony określiły inny tytuł prawny do korzystania z tych urządzeń przedsiębiorcę, np. użytkowanie, najem lub leasing).
- gdy koszty budowy urządzeń przesyłowych poniosła inna osoba (niż przedsiębiorca przesyłowy lub właściciel nieruchomości), to urządzenia te stanowią jej własność także po trwałym połączeniu z cudzą nieruchomością. W tej sytuacji, jeżeli przedsiębiorca przyłączył je do własnej sieci, może ona - na podstawie umowy - przenieść ich własność na przedsiębiorcę lub na drodze sądowej żądać od przedsiębiorcy zawarcia takiej umowy za odpowiednim wynagrodzeniem. Strony mogą też ustalić inny tytuł prawny do korzystania z tych urządzeń przez przedsiębiorcę.

źródło - [Gazeta Prawna z dnia 30-11-2011]