Znajdujące się na naszej nieruchomości urządzenia służące do doprowadzania i odprowadzania płynów, gazu, pary, energii elektrycznej i tym podobne nie stanowią części składowej nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa, czyli są trwale przyłączone do należącej do niego sieci (na przykład przedsiębiorstwa wodociągowego).
Jednakże jeśli to my ponieśliśmy koszty wybudowania takiego urządzenia, to samo przyłączenie go do sieci nie wystarczy, aby uznać je za własność przedsiębiorstwa. Musi jeszcze zostać zawarta umowa przenosząca własność (może przewidywać stosowne wynagrodzenie dla nas za przeniesienie własności tego urządzenia na przedsiębiorcę).
Takimi urządzeniami są między innymi słupy i linie energetyczne, telefoniczne, przewody wodociągowe i kanalizacyjne, gazociągi, ale także przyłącza. Te ostatnie – najczęściej wybudowane z naszych środków – mogą pozostać naszą własnością. Wówczas zasady korzystania z przyłącza i jego konserwacji będzie określać stosowna umowa z przedsiębiorstwem. Mogą też na podstawie umowy sprzedaży stać się własnością owego przedsiębiorstwa.
Z urządzeniami stanowiącymi własność przedsiębiorstwa nie możemy robić, co chcemy, na przykład ich zdemontować czy przesunąć, nawet jeśli uniemożliwiają zabudowę działki. Wszelkie takie działania wymagają zgody przedsiębiorstwa.
Gdyby przedsiębiorstwo nie chciało wyrazić takiej zgody – i to bez racjonalnego uzasadnienia takiego stanowiska – zawsze możemy wystąpić do sądu o wydanie wyroku zastępującego zgodę przedsiębiorstwa. Właściciel nieruchomości będzie jednak musiał ponieść koszt demontażu czy też przesunięcia urządzenia dokonywanego wyłącznie w jego interesie (chyba że przedsiębiorstwo zgodzi się sfinansować te działania).
Gdy urządzenia nie stanowią części składowej przedsiębiorstwaMożemy natomiast robić, co chcemy, z urządzeniami, które nie stanowią części składowej przedsiębiorstwa – na przykład z przewodem, który doprowadza wodę do budynku ze studni wykopanej na naszej nieruchomości.
Służebność przesyłuNieruchomość, na której znajdują się urządzenia przesyłowe przedsiębiorstwa, może zostać obciążona służebnością przesyłu polegającą na ustanowieniu na rzecz przedsiębiorstwa prawa do korzystania w oznaczonym zakresie z tej nieruchomości zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Dotyczy to wszelkich urządzeń, które stanowią własność przedsiębiorstwa na skutek przyłączenia ich do sieci i zawarcia stosownej umowy przenoszącej ich własność na przedsię- biorstwo, a więc może dotyczyć także przyłączy.
Warto wiedzieć Jak powstaje służebność przesyłu?Jest ustanawiana w drodze umowy i może ustalać odpowiednie wynagrodzenie dla właściciela nieruchomości płatne jednorazowo lub okresowo. Przy jego obliczaniu warto uwzględnić przewidywane uciążliwości wynikające z udostępnienia nieruchomości przedsiębiorstwu.
W razie braku zgody właściciela nieruchomości na zawarcie umowy przedsiębiorca może dochodzić ustanowienia służebności przed sądem. W takim wypadku sąd, uwzględniając żądanie przedsiębiorcy, ustali jednocześnie odpowiednie wynagrodzenie dla właściciela gruntu.
Służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub urządzeń przesyłowych. Do jej wygaśnięcia dochodzi najpóźniej z chwilą zakończenia likwidacji przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca ma wówczas obowiązek usunąć urządzenia utrudniające korzystanie z nieruchomości, jednak gdyby powodowało to nadmierne trudności lub koszty, jego obowiązek ogranicza się do naprawienia wynikłej stąd szkody (na przykład przez zapłatę odszkodowania pieniężnego)
źródło - [Muratordom z dnia 16-01-2013]