Jednym ze sposobów zaspokajania potrzeb lokalowych jest korzystanie z tzw. służebności mieszkania. Można ją ustanowić w drodze odrębnej umowy. Jednak w praktyce często ma ona związek z zawarciem umowy darowizny albo umowy dożywocia.

Osoby, którym przysługuje służebność mieszkania, mogą także korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku. Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne. Osoba korzystająca ze służebności mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby mogą z nią zamieszkać tylko wtedy, gdy je utrzymuje albo są potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania będzie przysługiwać jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.

Służebność mieszkania jest niezbywalna. Osoba, której przysługuje, nie może więc przenieść swojego prawa na inne osoby, np. w drodze umowy sprzedaży. Służebność mieszkania wygasa najpóźniej wraz ze śmiercią uprawnionego. Może też zakończyć się wcześniej, np. ze względu na zrzeczenie się prawa do niej przez osobę, której przysługiwała. Powodem wygaśnięcia uprawnień z niej wynikających może być również niewykonywanie ich przez dziesięć lat.

Służebność mieszkania jest tzw. ograniczonym prawem rzeczowym i jako taka stanowi obciążenie nieruchomości, której dotyczy. W związku z tym powinna być wpisana do księgi wieczystej nieruchomości, na której jest ustanowiona. Bez względu na to, kto będzie właścicielem budynku, osoba mająca służebność mieszkania nie może być pozbawiona prawa do korzystania z określonych pomieszczeń. Jedynie w przypadku, gdy będzie dopuszczała się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę.

Podstawa prawna

■ Art. 293, art. 296-303 ustawy z 16 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

źródło - [Gazeta Prawna nr 118 z dnia 20-06-2007]