Głównym obszarem kontroli organów podatkowych w zakresie kupna nieruchomości jest cena takiej transakcji oraz źródło jej finansowania. Dlatego warto zbierać dokumentację potwierdzającą racje kupującego.

Pod czujnym okiem fiskusa coraz częściej znajdują się podatnicy, którzy kupili nieruchomość. Trudno się temu dziwić, skoro ubiegłoroczne kontrole skarbowe najwięcej nieprawidłowości wykazały właśnie w tym zakresie. Do najczęściej występujących zaliczyć trzeba kupno domu lub mieszkania po zaniżonych cenach oraz finansowanie takich inwestycji ze środków niewiadomego pochodzenia.

Eksperci podatkowi radzą, aby przy kupnie nieruchomości zadbać o odpowiednią dokumentację potwierdzającą cenę, np. opinie rzeczoznawców, oraz potwierdzenie źródła finansowania, np. umowy kredytowe.

Ważna wartość rynkowa...

Chcąc uniknąć ewentualnych problemów z fiskusem związanych z transakcją kupna mieszkania, należy przede wszystkim pamiętać, aby cena zakupu nie odbiegała znacząco od wartości rynkowej mieszkania.

- Wartość rynkową określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w podobnych transakcjach, z uwzględnieniem miejsca położenia mieszkania, jego stanu i stopnia zużycia, z dnia dokonania transakcji. Jeśli cena ta znacznie odbiega od cen rynkowych, wówczas warto zbierać dowody, które tłumaczyłyby jej wysokość - podkreślił Marcin Biernacki, prezes zarządu firmy Biernacki w Krakowie.

Według niego, niska cena może wynikać np. z fatalnego stanu mieszkania, konieczności przeprowadzenia remontu istniejących instalacji, uciążliwego sąsiedztwa itp.

- Dowody takie mogą stanowić np. dokumentacja fotograficzna, opinia niezależnego eksperta, kosztorys prac remontowych, faktury dokumentujące przeprowadzone prace remontowe czy modernizacyjne - podpowiadał Marcin Biernacki.

...i pochodzenie pieniędzy...

W art. 82 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) ustawodawca zobowiązał przedsiębiorców do sporządzania i przekazywania mu informacji o zdarzeniach wynikających z zawartych przez nich umów, które mogą mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego.

Zdaniem Marcina Barana, doradcy podatkowego w Ernst & Young, teoretycznie wskazany przepis mógłby być podstawą do żądania informacji o sprzedanych nieruchomościach, dziełach sztuki czy luksusowych pojazdach. Jednak z reguły zakup mieszkania przez osobę fizyczną nie ma wpływu na płacony przez nią podatek.

- Do opodatkowania kwot wydatkowanych dochodzi wyłącznie wtedy, gdy organ wykaże, że pochodzą z nieujawnionych przychodów. Zwrócenie się do dewelopera o przekazanie danych wszystkich nabywców mieszkań w oparciu o art. 82 Ordynacji podatkowej oznacza logicznie, że w każdym, kto nabył mieszkanie, organ widzi potencjalnego oszusta podatkowego - tłumaczył Marcin Baran.

Jednocześnie dodał, że stawka podatku od nieujawnionych przychodów wynosi aż 75 proc. podstawy opodatkowania, czyli wydatków i wartości zgromadzonego mienia nieznajdujących pokrycia w uprzednio opodatkowanych (albo wykazanych jako zwolnione) przychodach podatnika.

- Podatnik, który zataił swoje przychody, ale chce się do tego przyznać, może jednak do czasu wszczęcia postępowania podatkowego (a więc np. po otrzymaniu protokołu kontroli) wykazać je w skorygowanym zeznaniu. Podda je wtedy opodatkowaniu według normalnych zasad, a więc - skali podatkowej. Złożenie korekty zeznania może również uchronić go przed odpowiedzialnością karną skarbową - uważa ekspert Ernst & Young.

...i rozliczenia podatkowe

W podstawowych zakresach obszarów kontroli podatkowej na 2007 rok, opracowanych przez Ministerstwo Finansów, nie uwzględniono obrotu nieruchomościami przez osoby prywatne. Nie należy jednak wyciągać z tego błędnego wniosku, że taki obrót nie będzie w ogóle przedmiotem zainteresowania organów skarbowych.

Maria Pietrzyk, doradca podatkowy, w rozmowie z nami zwróciła uwagę, że z punktu widzenia kupującego, w pierwszej kolejności kontroli fiskusa może podlegać właściwość zastosowanych przepisów.

- Do nieruchomości zakupionych przed 1 stycznia 2007 r. na zasadzie praw nabytych mają zastosowanie przepisy obowiązujące do końca 2006 roku. Osoby korzystające np. z ulgi odsetkowej mogą spodziewać się kontroli ich uprawnień w tym zakresie. Dlatego istotne jest, aby systematycznie zbierać wszystkie dokumenty potwierdzające prawo do korzystania z ulgi i wysokość odliczanych odsetek - wyjaśniła Maria Pietrzyk.

Według niej w pozostałym zakresie kontroli może podlegać cena zakupu, która w myśl przepisów powinna być zbliżona do wartości rynkowej nieruchomości.

- W przeciwnym razie obie strony transakcji, w tym również kupujący, powinny liczyć się z możliwością otrzymania wezwania do zmiany ceny zakupu lub wskazania przyczyn, dlaczego jej wysokość znacznie odbiega od wartości rynkowej. Dlatego ustalając cenę warto skorzystać z wyceny zrobionej przez rzeczoznawcę lub przygotować wcześniej stosowne wyjaśnienie - tłumaczyła Maria Pietrzyk.

Dodała również, że zbieżność ceny zakupu z wartością rynkową będzie brana pod uwagę także przy kalkulacji podatku od czynności cywilnoprawnych. Trzeba także pamiętać, że notariusz sporządzający umowę sprzedaży jest m.in. zobowiązany do obliczenia i pobrania tego podatku od kupującego. Stosowne adnotacje w tym zakresie powinny znaleźć się w akcie notarialnym.

75 proc. podstawy opodatkowania wynosi stawka podatku od przychodów z nieujawnionych źródeł

źródło - [Gazeta Prawna nr 119 z dnia 21-06-2007]