Od 1 stycznia użytkownicy wieczyści będą mogli przekształcać posiadane prawo we własność, korzystając z wysokich bonifikat. Nie będzie uznaniowości przy ich udzielaniu - przewiduje nowelizacja ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.

MARIUSZ CUBER

dyrektor ds. Obsługi Prawnej w Koksztys Kancelarii Prawa Gospodarczego

Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności następuje na podstawie decyzji wydawanej odpowiednio przez starostę - w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa oraz wójtów, burmistrzów, prezydentów miast zarządów powiatów i województw - w przypadku nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego. Osoba, na rzecz której przekształcane zostało prawo, jest obowiązana do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi opłaty z tytułu przekształcenia, która ustalana jest w decyzji przekształceniowej.

Dotychczas wysokość opłaty ustalana była jako różnica pomiędzy wartością nieruchomości a wartością prawa - na podstawie stosownych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ewentualne bonifikaty czy upusty związane z opłatą pozostawały w uznaniu wojewodów bądź właściwych organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. Jak życie pokazało, w prawie dwuletnim okresie obowiązywania ustawy stosowane były sporadycznie.

Nowa regulacja odchodzi od uznaniowości administracyjnej i wprowadza kategorię podmiotów obligatoryjnie powołanych do bonifikaty. Od nowego roku na 90 proc. bonifikatę mogą liczyć osoby fizyczne, których dochód miesięczny na członka rodziny w gospodarstwie domowym nie będzie przekraczał przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłaszanego przez prezesa GUS. Chodzi o wysokość przeciętnego wynagrodzenia z ostatniego półrocza poprzedzającego rok, w którym wystąpiono z żądaniem przekształcenia. Wniosek będzie jednak musiał dotyczyć nieruchomości zabudowanej lub przeznaczonej na cele mieszkaniowe. Uzyskanie bonifikaty uzależnione będzie wyłącznie od złożenia wniosku przez użytkownika wieczystego spełniającego kryteria ustawowe. Pozostawiono jednak uznaniowość organu w zakresie zwiększenia bonifikaty powyżej przewidzianych 90 proc.

Drugą kategorię uprzywilejowaną stanowią użytkownicy wieczyści, którzy prawo do wieczystego użytkowania uzyskali przed 5 grudnia 1990 r. Osoby te oraz ich następcy prawni będą uprawnieni do obowiązkowej - 50 proc. bonifikaty. Identyczna bonifikata dotyczy przekształcenia prawa do nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków.

Nowela daje również możliwość spłaty opłaty za przekształcenie w systemie ratalnym. Okres spłaty będzie mógł wynosić od 10 do 20 lat (chyba że wnioskodawca wystąpi o okres krótszy niż 10 lat) przy czym - co najważniejsze - nieziszczona część opłaty rozłożonej na raty podlegać ma oprocentowaniu przy zastosowaniu stawki procentowej równej stopie redyskonta weksli stosowanej przez NBP, czyli zaledwie ok. 5 proc. w skali roku. Ustawa przewiduje również możliwość zastosowania jeszcze niższej stawki. Decyzyjność w tym zakresie będzie należała odpowiednio do wojewody bądź organów stanowiących samorządu terytorialnego. Poza rozłożeniem na raty oraz korzystnym oprocentowaniem możliwa również będzie wcześniejsza spłata.

Beneficjenci powyższych bonifikat będą jednak musieli się liczyć - analogicznie jak osoby korzystające z preferencyjnego wykupu mieszkania - z zagrożeniem zwrotu uzyskanej ulgi w sytuacji zbycia bądź wykorzystania nieruchomości na inne celi aniżeli te które stanowiły podstawę udzielenia bonifikaty, w terminie pięciu lat od dnia przekształcenia. Nie dotyczy to sytuacji zbycia na rzecz osoby bliskiej.

Trudno jednoznacznie stwierdzić, jakie skutki będzie miała nowa regulacja w stosunku do zasobów komunalnych gmin czy Skarbu Państwa. Jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości, na koniec 2005 roku było ponad 620 tys. nieruchomości, które mogłyby być objęte uwłaszczeniem, co dotyczy prawie 1 mln 385 tys. osób. Brak jednak danych, jaki procent tych zasobów mógłby być objęty bonifikatami.

źródło - [Gazeta Prawna nr 201 z dnia 16-10-2007]