Podział nieruchomości może być dokonany w drodze umowy między współwłaścicielami lub orzeczenia sądu - gdy brak między nimi porozumienia.

Podział nieruchomości musi być zgodny z ustaleniami planu miejscowego. Gdy planu nie ma, a nieruchomość jest położona na obszarze nieobjętym obowiązkiem jego sporządzenia - podział musi być zgodny z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub przepisami odrębnymi.

Bez planu miejscowego

Niezależnie od ustaleń planu miejscowego, a w przypadku jego braku - od decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, podział nieruchomości może nastąpić m.in. w celu zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej co najmniej dwoma budynkami, wzniesionymi na podstawie pozwolenia na budowę. Podział w tym przypadku będzie polegał na wydzieleniu dla poszczególnych współwłaścicieli budynków wraz z działkami gruntu niezbędnymi do prawidłowego korzystania z tych budynków.

Plan miejscowy lub decyzja o warunkach zabudowy nie są potrzebne również dla wydzielenia działki budowlanej niezbędnej do korzystania z budynku mieszkalnego.

Podział budynku

Zdarza się, że współwłaściciele nieruchomości zabudowanej chcą podzielić razem z działką budynek. Przepisy dopuszczają taki podział, pod warunkiem że granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu będą przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu. W budynkach, w których nie ma ścian oddzielenia przeciwpożarowego, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu, wyraźnie dzielące budynek na dwie odrębne części.

Jeśli taki podział nie będzie możliwy - wyjściem z sytuacji może okazać się wyodrębnienie w budynku samodzielnych lokali i ustanowienie odrębnej własności na rzecz poszczególnych współwłaścicieli. Niedopuszczalny jest natomiast fizyczny podział już wyodrębnionego lokalu. Byłby możliwy tylko wtedy, gdyby w wyniku jego przebudowy powstały samodzielne lokale, a współwłaściciele wyrazili zgodę na taką przebudowę.

Z wnioskiem do gminy

Jeśli wszyscy współwłaściciele zgadzają się na podział, mogą zawrzeć umowę. Musi mieć ona formę aktu notarialnego, w przeciwnym razie nie będzie ważna. Przed zawarciem umowy współwłaściciele powinni uzyskać decyzję zatwierdzającą podział, którą wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Wniosek o podział w urzędzie gminy muszą złożyć wszyscy współwłaściciele. Do wniosku dołączają następujące dokumenty: decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu - jeśli brak jest planu miejscowego, dokument potwierdzający prawo do nieruchomości (np. odpis z księgi wieczystej, akt notarialny, postanowienie sądu), wypis z katastru nieruchomości i kopię mapy katastralnej obejmującej nieruchomość podlegającą podziałowi, wstępny projekt podziału, protokół z przyjęcia granic nieruchomości, wykaz zmian gruntowych, wykaz synchronizacyjny, jeżeli oznaczenie działek gruntu w katastrze nieruchomości jest inne niż w księdze wieczystej, mapę z projektem podziału.

Gdy podstawą podziału jest plan miejscowy zagospodarowania przestrzennego, konieczna jest opinia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności proponowanego podziału nieruchomości z ustaleniami planu. Pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków jest wymagane dodatkowo, jeśli nieruchomość jest wpisana do rejestru zabytków. W obu przypadkach do wniosku o podział dołącza się tylko dokument potwierdzający prawo do nieruchomości, wypis z katastru nieruchomości i kopię mapy katastralnej oraz wstępny projekt podziału.

Ważne!

Decyzja administracyjna nie jest potrzebna, gdy o podziale orzeka sąd lub gdy w wyniku podziału następuje wyodrębnienie samodzielnych lokali

źródło - [Gazeta Prawna nr 51 z dnia 12-03-2008]