Prawo do spadku, który został otwarty po 1 lipca 1984 r., można potwierdzić niezwłocznie u notariusza. Notarialny akt dziedziczenia zastępuje sądowe stwierdzenie nabycia spadku, na które trzeba czekać kilka miesięcy.

Stwierdzenia nabycia spadku dokonuje sąd rejonowy (wydział cywilny) właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Od niedawna potwierdzić nabycie spadku może również notariusz.

● Kiedy można potwierdzić nabycie spadku u notariusza?

– Dopiero od czterech miesięcy spadkobiercy potwierdzają swoje prawa do spadku u notariusza. Jednak, mimo że procedura jest szybsza i prostsza niż w sądzie, to nie wszyscy spadkobiercy mogą z niej skorzystać.

Notariusz poświadcza dziedziczenie ustawowe i testamentowe tylko po osobie, która zmarła po 1 lipca 1984 r. Nie może poświadczyć dziedziczenia testamentowego na podstawie testamentu szczególnego (np. ustnego albo sporządzonego przed dowódcą statku morskiego lub samolotu).

W dodatku spadkobiercy nie powinni prowadzić sporu co do praw do spadku i wysokości swoich udziałów. Muszą też wszyscy stawić się osobiście na sporządzenie aktu poświadczenia. Dlatego przeprowadzenie procedury u notariusza nie będzie możliwe, wówczas gdy spadkobierca osobiście nie stawi się i przyśle pełnomocnika, albo mieszka za granicą i nie będzie chciał przyjechać do kraju, aby osobiście uczestniczyć w czynnościach w kancelarii notarialnej. Natomiast nieobecność w sądzie któregoś ze spadkobierców nie ma żadnego wpływu na sądowe stwierdzenie nabycia spadku, wystarczy, że był on prawidłowo poinformowany o terminie rozpoznawania sprawy przez sąd.

Notariusz odmówi też sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, wówczas gdy ustali, że wcześniej zrobił to już inny notariusz, albo jeżeli nie wszyscy spadkobiercy wybrali tę formę potwierdzenia praw do spadku.

● Jakie dokumenty należy dostarczyć notariuszowi?

– Zanim rozpocznie się procedura potwierdzania nabycia spadku przez notariusza, spadkobiercy muszą przedłożyć następujące dokumenty: odpis aktu zgonu, odpisy aktów stanu cywilnego spadkobierców ustawowych, oryginał testamentu w razie dziedziczenia testamentowego oraz inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalenie prawa do spadku.

Następnie notariusz sporządza protokół dziedziczenia w obecności wszystkich spadkobierców. Dołącza do niego złożone wcześniej przez spadkobierców dokumenty. Następnie notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, który podpisuje notariusz, oraz wszystkie osoby biorące udział w spisywaniu protokołu dziedziczenia. Następnie notariusz wpisuje sporządzony i podpisany akt do rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia, który prowadzi Krajowa Rada Notarialna. Robi to za pośrednictwem systemu teleinformatycznego i opatruje wpis bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikatora certyfikatu. Dopiero po zarejestrowaniu akt ma taką samą moc prawną, jak prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

Podstawa prawna

● Ustawa z 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 189, poz. 1158).

źródło - [Gazeta Prawna z dnia 22-07-2009]