Rodzina najemcy nie odziedziczy po nim mieszkania komunalnego. Po jego śmierci może jednak próbować wstąpić w stosunek najmu

Wnuk lub inna osoba z rodziny melduje się w mieszkaniu komunalnym babci lub dziadka. Myśli, że dzięki temu po ich śmierci gmina przyzna im lokal. To częsta praktyka. Często jednak spotyka je rozczarowanie.

Kwestie te reguluje kodeks cywilny, a konkretnie art. 691. Przewiduje on możliwość wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy. Prawo do tego mają: wdowa lub wdowiec (niebędący współnajemcami), dzieci i ich współmałżonkowie, konkubent (konkubina) oraz inne osoby, wobec których najemca ma obowiązek świadczeń alimentacyjnych. Do tych ostatnich zalicza się głównie wnuków.

Przepis stawia jeszcze jeden warunek: stałe zamieszkiwanie z najemcą aż do jego śmierci. Przy czym wspomniany przepis nie mówi dokładnie, co należy rozumieć pod pojęciem „stałego zamieszkiwania”. Utarło się więc, że wystarczy się zameldować, a mieszkać spokojnie można gdzie indziej. Tymczasem czasy, kiedy w ślad za meldunkiem szło prawo do lokalu, dawno już minęły.

W tej chwili meldunek jest jedynie poświadczeniem stanu faktycznego, nic więcej. Może się wprawdzie przydać, kiedy trzeba udowodnić, że mieszkało się w danym lokalu. Nie jest to jednak dowód jedyny. Gmina sprawdza bowiem, czy dana osoba faktycznie prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z najemcą przed jego śmiercią, a więc miała tam swoje rzeczy, nocowała etc. W tym celu przeprowadza wywiad środowiskowy, np. pyta sąsiadów zmarłego.

Przez długi czas wszyscy wnukowie mieli prawo wstępować po dziadkach w stosunek najmu. Przeszło sześć lat temu zmieniło się prawo. Obecnie prawo do tego mają tylko ci, których dziadkowie utrzymywali przed śmiercią. Inni wnukowie mogą się jedynie zwrócić do gminy o zawarcie nowej umowy najmu.

Tego typu ograniczenie budziło wątpliwości konstytucyjne. Ostatecznie spór rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny 1 lipca 2003 r. (sygn. P31/02). Stwierdził, że ograniczenia w przejmowaniu po zmarłych krewnych praw najemcy lokalu mieszkalnego są zgodne z konstytucją.

Czym się różni wstępowanie w umowę najmu od jej zawierania? Przede wszystkim tym, że członek rodziny kontynuuje umowę najmu na dotychczasowych warunkach. Zmienia się więc tylko jedna strona w umowie, natomiast pozostała treść umowy już nie, płaci się więc czynsz w takiej samej wysokości etc.

Poza tym, jeżeli przepisy przyznają komuś prawo do wstąpienia w stosunek najmu, to dają mu jednocześnie prawo do przymuszenia w sądzie właściciela lokalu do wynajęcia im mieszkania.

Z zawieraniem umów najmu jest inaczej. To od gminy zależy, czy zechce ją zawrzeć. Nikt nie ma prawa jej zmuszać do tego w sądzie.

Należy złożyć wniosek o wstąpienie w stosunek najmu, do którego dołącza się jeszcze inne dokumenty:

– akt zgonu najemcy,

– decyzję o przydziale lokalu lub umowę najmu zmarłego najemcy,

– dowód osobisty,

– zaświadczenie o zameldowaniu w tym lokalu.

Warto też dostarczyć pisemne oświadczenia sąsiadów, że starający się o mieszkanie mieszkał faktycznie ze zmarłym najemcą.

Niektóre gminy żądają opinii administratora budynku, w którym mieszkał zmarły

źródło - [Rzeczpospolita - Nieruchomości z dnia 14-11-2009]